14 czerwca 2024 roku Stowarzyszenie Społeczno – Kulturalne „Granica” w ramach konkursu NOWEFIO podpisało Umowę na realizację zadania publicznego pn. „Rady Seniorów – wzmacnianie aktywności obywatelskiej seniorów w rejonie wałbrzysko-kamiennogórskim”. Partnerem projektu jest Lokalna Grupa Działania Kwiat Lnu.
Projekt realizowany od 1 czerwca 2024 do 30 września 2025 zakładał szereg działań, których głównym celem było wzmocnienie aktywności obywatelskiej seniorów poprzez wsparcie powołania dwóch Rad Seniorów w Gminach Szczawno-Zdrój oraz Kamienna Góra. Niezbędna była współpraca oraz wymiana doświadczeń z Radami, które już funkcjonują w regionie wałbrzysko-kamiennogórskim, tj. Radą Seniorów Gminy Mieroszów oraz Lubawka.
Uzasadnieniem funkcjonowania Rad Seniorów w Polsce jest coraz większa liczba osób starszych oraz rosnący poziom ich aktywności na różnych polach. Funkcjonowanie Rad Seniorów ma pozwolić na bardziej skuteczne przedstawianie oczekiwań i potrzeb osób starszych władzom lokalnym. Rada zrzesza przedstawicieli osób starszych oraz przedstawicieli podmiotów działających na rzecz osób starszych. Działania projektowe obejmowały szereg działań: wyjazd studyjny, warsztaty, działania integracyjne, Forum Rad Seniorów i ewaluację projektu. Projekt wsparł proces powołania dwóch Rad Seniorów oraz umożliwił podniesienie kompetencji obywatelskich i społecznych seniorów uczestniczących w projekcie.
Warsztaty inicjujące projekt polegały na zorganizowaniu środowisk senioralnych wokół projektu, które będą promowały ideę powołania Rad Seniorów w swoich środowiskach. Odbyły się dwa spotkania otwarte, w Miejskiej Bibliotece Publicznej ZDROJOTEKA w Szczawnie Zdroju oraz w Centrum Biblioteczno-Kulturalnym Gminy Kamienna Góra. Zainteresowanie udziałem w projekcie wśród seniorów było bardzo duże. Do udziału w projekcie zgłosiły się po trzy grupy inicjatywne z każdej z gmin. Z Gminy Szczawno – Zdrój były to trzy stowarzyszenia: Stowarzyszenie „Ogród sztuki”, Stowarzyszenie „Nowoczesny Senior” oraz Stowarzyszenie „Nowe Życie”. Z Gminy wiejskiej Kamienna Góra do projektu przystąpiło Stowarzyszenie Optymistów Krzeszowskich, Stowarzyszenie Brama Czadrowska oraz KGW Folk Przedwojów.
Gmina Miejska Szczawno-Zdrój to jedna z najszybciej starzejących się Gmin Dolnego Śląska. Grupa osób 60+ w populacji mieszkańców wynosi aż 34,29% przy średniej dla województwa dolnośląskiego wynoszącej 23% (GUS 2022). Populacja osób starszych w Gminie wiejskiej Kamienna Góra wynosi 23,79% (GUS 2022). Wysoka frekwencja na spotkaniach wskazywała na chęć dyskusji i zabiegania przez seniorów o swoje sprawy.
Obywatelska szkoła seniora polegała na trzydniowym szkoleniu, połączonym z wizytą studyjną na terenie działania Karkonoskiej Rady Seniorów. Seniorzy pracowali nad tematami istotnymi z punktu widzenia utworzenia Rady Seniorów. Warsztaty umożliwiły im podniesienie kompetencji liderskich, zdiagnozowania potrzeb seniorów, które powinna zaspokajać Gmina w 2 drodze świadczenia powszechnie dostępnych usług a na które Rada Seniorów może mieć wpływ, zaczerpnięcia praktycznych porad podczas wyjazdu studyjnego od Rady Seniorów z Podgórzyna, poznania funkcji na płaszczyźnie Rady Seniorów – organy gminy, dowiedzieli się jak wypracować rekomendacje oraz jak ważne są konsultacje. Cześć szkolenia poświęcona była pracy z komputerem i Internetem. Wszystko po to, aby osiągać lepsze, wymierne rezultaty.
Cykl warsztatów konsultacyjnych pn. „Bez RADY nie da rady”, przeprowadzonych w Gminie Kamienna Góra oraz Szczawno-Zdrój, opierał się na pracy nad procesem zakładania Rad Seniorów, Statutem, omawianie pełnienia przez Radę funkcji opiniodawczo-konsultacyjnych oraz promocje i komunikację Rad ze środowiskiem lokalnym.
Funkcja konsultacyjna umożliwia Radom Seniorów możliwość opiniowania lokalnych strategii, lokalnych programów rozwoju, projektów uchwał, realizowanych przedsięwzięć czy inicjatyw. Funkcja konsultacyjna umożliwia Radzie Seniorów wywieranie wpływu na ich jakość życia poprzez możliwość kształtowania samorządowych programów polityki senioralnej, projektów, takich jak: tworzenie uniwersytetów trzeciego wieku, wprowadzanie karty seniora a nawet tworzenie domów opieki. Funkcja doradcza daje seniorom możliwość zgłaszania uwag i sugestii do działań gminy i co za tym idzie, może oznaczać wprowadzenie ich w życie.
Funkcja inicjatywna to szansa na zgłaszanie własnych pomysłów na działania dla osób starszych. Władze gminy, w której działa Rada Seniorów, zostają tym samym znacząco wsparte doświadczeniem i wiedzą o realnych potrzebach swoich starszych mieszkańców.
Seniorzy uświadomili sobie, jak ważny jest kontakt z lokalną społecznością, która mając świadomość istnienia Rady Seniorów, będą zgłaszali swoje problemy i inicjatywy a rada będzie mogła je realizować. Ponadto budowa dobrego wizerunku i promocja działań zwiększa świadomość samorządu o skutecznym działaniu rady i skutkuje bardziej partnerskim traktowaniem.
W ramach realizacji projektu seniorzy mieli możliwość zorganizowania wydarzenia promującego powołanie Rad Seniorów w Gminie wiejskiej Kamienna Góra oraz Gminie Szczawno-Zdrój. Decyzje o ty, jak ma wyglądać takie wydarzenie i gdzie powinno się odbyć podjęli sami, podczas warsztatów pod nazwą „Poznajmy się we wspólnym działaniu”. Choć decyzja nie była prosta a praca nad programem niełatwa to obydwa wydarzenia przebiegły we wspaniałej atmosferze i przyniosły pożądany efekt.
12 października 2024 r. w Kompleksie Dworzysko w Szczawnie – Zdroju odbyły się Szczawieńskie Senioralia. Organizacji senioralne uczestniczące w projekcie zaprezentowały swoje działania, osiągnięcia i dzieliły się doświadczeniem. Wszyscy zebrani seniorzy ze Szczawna – Zdroju wzięli udział w warsztat world cafe. Tematem warsztatów były „marzenia”, które chcieli by seniorzy spełnić działając w Radzie Seniorów, oraz „cuda”, na które trzeba będzie poczekać, co nie znaczy, że nie są możliwe do spełnienia. Wyniki pracy zostały zaprezentowane przez moderatorów i spotkały się z dużymi oklaskami. Po pracy był czas na wspólne biesiadowanie oraz tańce integracyjne.
Senioralia „Seniorzy z pasją” Gminy Kamienna Góra odbyły się 11 czerwca 2025 r. w Centrum Biblioteczno-Kulturalnym Gminy Kamienna Góra. Jednym z ważnym elementów 3 programu był warsztat „world cafe”. Uczestnicy wydarzenia, po wspólnym zdjęciu, losowo zmienili swoje stoliki. Kierownicy stolików zapoznał swoich gości z wypracowanymi przez seniorów na warsztatach opiniami, „jak jest” a „jak powinno być”. Każda osoba obecna przy stole musiała dołożyć coś od siebie, czego jeszcze na kartce nie ma a co, według niej, jest dla seniorów ważne. Wyniki pracy przenoszone były na kolorowe karteczki i umieszczane na lustrze. Zostaną one spisane i przesłane Seniorom, którzy zatroszczą się o to, aby trafiły one do przyszłej Gminnej Radzie Seniorów. Po warsztatach była niespodzianka, przygotowana przez Stowarzyszenie Optymistów Krzeszowskich. Krótki spektakl, pod tytułem „O jednej Wiśniewskiej” rozbawił wszystkich zebranych i był doskonałym wprowadzeniem w zabawę, wspólne biesiadowanie oraz tańce integracyjne.
Uczestnikami Senioraliów, oprócz organizacji senioralnych i seniorów byli przedstawiciele samorządów oraz przedstawiciele Rad Seniorów z Mieroszowa i Lubawki. Obydwie inicjatywy spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem, o czy świadczy ilość zebranych podpisów pod Wnioskami o powołanie Rady Seniorów Gminy Kamienna Góra oraz Rady Seniorów Szczawna – Zdroju.
17 września 2025 r., po ponad rocznej pracy nad projektem, odbyło się Forum Rad Seniorów. W Kompleksie Dworzysko w Uzdrowiskowej Gminie Miejskiej Szczawno-Zdrój, spotkali się seniorzy i organizacje senioralne uczestniczące w projekcie oraz reprezentanci instytucji działających na ich rzecz. Poruszono ważne zagadnienia z zakresu wdrażania polityki senioralnej, programów na rzecz osób starszych, zmian prawnych, kształtowania polityki senioralnej na Dolnym Śląsku, a także inicjowania i wspierania rozwiązań poprawiających jakość życia seniorów i ich aktywność społeczną. Uczestnicy Forum Rad Seniorów niemal jednogłośnie wsparli potrzebę podjęcia współpracy celem popularyzowania polityki senioralnej podpisując Deklarację współpracy. Deklaracja zakłada współpracę opartą na transferze wiedzy i doświadczeń oraz partnerstwo oparte na zasadach wzajemnego zrozumienia, poszukiwania rozwiązań gwarantujących ludziom starszym należyte miejsce w społeczeństwie. Chociaż deklaracja nie ma charakteru zobowiązań, a jest jedynie wyrazem obecnych intencji, podpisy pod nią dają nadzieję, że uda się wypracować zmiany systemowe gwarantujące seniorom szeroko rozumiane bezpieczeństwo.
Kiedy wszystkie etapy projektu zostały już zrealizowane, działania zakończone, warto zastanowić się nad oceną ich skuteczności oraz identyfikacją mocnych i słabych stron. Spotkania ewaluacyjne miały charakter refleksyjny. Przedstawiono korzyści wynikające z uczestnictwa w projekcie i realizacji poszczególnych działań. Seniorzy udział w projekcie postrzegają jako dużą wartość, widzą w nim wiele dobrego, nie tylko od strony nabytej wiedzy i umiejętności w zakresie powołania i działania Rady Seniorów ale również w zakresie budowania relacji z innymi seniorami i organizacjami senioralnymi. Seniorzy wyznali, że poczuli się wartościowi, dostrzegli jak wiele mogą zrobić dla siebie i innych seniorów. Doświadczenie i umiejętności nabyte podczas wspólnych działań projektowych przyniosły się na codzienne interakcje w innych kontekstach. Udział w projekcie umożliwił również seniorom ożywienie relacji z mieszkańcami i instytucjami zewnętrznymi, co jest kluczowe dla efektywnego powołania i działania Rady Seniorów.
Wśród uczestników projektu przeprowadzono badanie ankietowe określające poziom podniesienia ich kompetencji. Z badania wynika, że wszyscy uczestnicy podnieśli swoje kompetencje obywatelskie w zakresie powoływania i funkcjonowania Rad Seniorów. Nabyta wiedza stłumiła lęk przed nieznanym i wzmocniła poczucie własnej skuteczności i pewności siebie w działaniu.